اصول اجرای طرح معماری ساختمان

برخی از محققان نظیر پروفسر ویلبر معتقدند که اجرای هر طرح معماری به سه عنصر اجتماعی بستگی دارد. 

1. اول جامعه ای که به آن طرح نیازمنداست؛ 
2. دوم شخص یا اشخاصی که از اجرای طرح حمایت می کنند و هزینه مالی آن را متعهد میشوند؛ 
3. سوم معمار یا استاد کارانی که طرح را اجرا می کنند. 

جذابیت تحقیق و مطالعه معماری ایران در این است که دریابیم چگونه این عوامل سه گانه بر یکدیگر تأثیر میگذارند و سرانجام به احداث بنایی منجر می شوند کاربرد بناها مطالعه درباره معماری ایران, نشان دهنده چگونگی گسترش آن در طی پانزده قرن گذشته است. در هر دوره بناهایی با ویژگی های گوناگون در روستاها, شهرها, جاده های کاروانی, مناطق کویری, گذرگاه های کوهستانی و شهرهای ساحلی ایجاد گردیده که کاربردهای متفاوت داشته اند. اهمیت معماریاسلامی وقتی آشکار می شود, که بدانیم در ساخته های این دوره به کاربرد مادی و معنویبناها ـ که از مهمترین ویژگیهای آن است ـ توجه شده است.

آشنایی با نمای کرتین وال ساختمان

 برای دریافتن اهمیت این ویژگی ها در گسترش معماری شایسته است طبقه بندی بناهای دوره اسلامی و کاربرد آنها رامشخص کنیم. بطور کلی بناهای دوره اسلامی را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد:

الف) بناهای مذهبی. شامل مساجد, آرامگاهها, مدارس, حسینیه ها, تکایا, و مصلی ها؛

ب) بناهای غیر مذهبی. شامل پلها, کاخها, کاروانسراها, حمامها, بازارها, قلعه ها و آبانبارها.

 در دو گروه فوق از بناهای دوره اسلامی, مکانی برای عبادت, تجارت و سکونتوجود داشته است.  مساجد مهمترین بناهای مذهبی هر شهر و روستا هستند که هموارهنقش مهمی در زندگی مسلمانان داشته اند. اقامه نماز جمعه, مراسم مذهبی, ایراد خطبهها و تدریس در مساجد انجام می گرفت؛ زیرا مسجد بهترین مکان برای ابلاغ فرامین حکومتبه مردم بود. کتیبه های باقیمانده بر دیوار بعضی از مساجد(مسجد جامع قزوین ومسجدجامع کاشان) حاوی وقف مکانهایی برای برای توسعه و تعمیرات مساجد از طرف واقف یاحکمران است.

 اغلب مساجد در مرکز شهرها, نزدیک بازارها و محدوده دارالحکومه ساخته میشدند و اگر شهری به بیش از یک مسجد نیاز داشت, مساجد دیگری از طرف حکومت یا افرادخیر احداث می شد. اهمیت مساجد در شهرها به حدی بود که اگر شهری مسجد جامع یا آدینهنداشت, اهمیت شهری هم نداشت. در صدر اسلام مساجد نقشه های ساده ای داشتند, ولی درطول زمان با طرحهای گوناگون و تزیینات مختلف, نقشه ها پیچیده شدند.

درنقشه مساجد, از قرن چهارم هجری دگرگونیهایی به وجود آمد و بر اساس آن, مساجد متفاوت در شهرهااحداث شد. مهمترین نقشه هایی که در مساجد به کار گرفته شده, شامل یک ایوانی, دوایوانی, چهار ایوانی, و ترکیب چهار طاقو ایوان بوده که معماران دوره اسلامی آنها رااز شیوه های معماری عهد اشکانی و ساسانی اقتباس کرده اند.

مثلاً نقشه چهار ایوانی ـدر ساخت بسیاری از بناها ـ الهام گرفته از نقشه کاخ آشور, متعلق به زمان اشکانیاناست. معماران دوره اسلامی مسجد را به شیوه های گوناگون می آراستند.

در هر دوره یکیاز عناصر تزیطنی در آراستن مساجد متداول بوده است؛ برای مثال در عهد سلجوقیانآجرکاری, در عهد ایلخانیان گچبری و در عهد تیموریان و صفویان کاشیکاری رواج بیشتریداشته است و در مواردی نیز تزیینات آجرکاری, گچبری و کاشیکاری با هم به کار گرفتهمی شد. مدارس در صدر اسلام تدریس علوم مذهبی در مساجد انجام می شد. بتدریج با توسعهعلوم اسلامی, فضای آموزشی از مساجد جدا گشت.

منبع = وب سایت بانیان نمای مبنا