مروزه در کشور ما پروژه های ساختمانی و عمرانی بسیاری در دست اجرا ا ست که اعتبارشان میلیاردها ریال است. نیروهای انسانی زیادی نیز در این پروژه ها مشغول فعالیتند. بدیهی است این نیروهای انسانی شاغل در پروژه ها با خطرات زیادی مواجه هستند. با توجه به محیطی که پروژه در آن در دست اجراست برای نیروی انسانی پیرامون و شهروندان نیز خطراتی به همراه دارد. بیشتر این خطرها به دلیل کم توجهی یا ساده انگاری یا دانش کم ایمنی و پیشگیری است که موجب حادثه می شود. حجم زیاد خطرات که موجب آسیب پذیری به نیروی انسانی و تلفات جانی و مادی می شود و به تبع آن خسارات مادی و معنوی حاصله از مهمترین ضروریاتی است که توسعه دانش پیشگیری را اجتناب ناپذیر می کند. این مقاله با تعریف پروژه های ساختمانی و مشخص کردن فعالیت های ساختمانی و عمرانی به بررسی برخی عوامل موثر بر ایمنی گارگاه ها شامل عوامل سیاستی و خط مشی، عوامل فرآیند، عوامل انگیزشی و محیط کار پرداخته و به برخی خطرهای پروژه اشاره می کند و در مورد راه های پیشگیری از آنها مطالبی را ارائه می دهد.
مقدمه
بخش ساخت یکی ازمهمترین و اشتغال زاترین و در عین حال خطرناکترین صنایع در کشور محسوب می شود. هر ساله تعداد زیادی از کارگران جانشان را به واسطه کار در محیط های ساخت و ساختمانی از دست می دهند و کارگران زیادی نیز آسیب می بینند.
عوامل مؤثر و میزان تاثیر آنها بر ایمنی و سلامت شغلی در کارگاه های ساختمانی در ایران، با توجه به مروری بر ادبیات نظری خصوصا تحقیقات صورت گرفته در سنگاپور و چین و همچنین استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان حرفه ای و دانشگاهی تعدادی از عوامل موثر بر ایمنی کارگاه ها استخراج گردیدند. در این تحقیق 5 رده کلی مختلف از عوامل شامل عوامل خط مشی، فرآیند، مدیریت، کارکنان و انگیزشی به کار گرفته شد. عامل فرآیند یک عامل تکنیکی است و عوامل دیگر از عوامل سازمانی هستند. عامل فرآیند مربوط به انجام کارها توسط کارکنان در پروژه ها است که گاهی موجب افزایش خطرپذیری می شود. این مقاله با بحث و بررسی نمونه ای موردی و تحلیل آن با نقش عوامل مؤثر مربوط به فرآیند، با رویکرد کاهش خطرپذیری مورد تأکید و توجه بیشتر قرار می گیرد. در پایان هم توصیه هایی را برای دسته بندی فرآیندی ارائه خواهیم داد که در پیشگیری اهمیت دارد.
تعریف پروژه های ساختمانی و عمرانی
بطور کلی فعالیت های ساختمانی و عمرانی شامل موارد زیر می باشد:
الف: کارهای ساختمانی شامل گودبرداری، ساخت، تغییرات سازه ای، نوسازی،تعمیر، نگهداری، تخریب، تمیز کاری، رنگ کاری و غیره برای تمامی انواع بناها و سازه ها.
ب: مهندسی عمران و تاسیسات عمومی از جمله گودبرداری و ساخت، تغییر ساختار، تعمیر و نگهداری و تخریب تاسیساتی مانند فرودگاه ها، باراندازها، بندرگاه ها، راه های آبی، کارهای سدسازی، راه سازی، ساخت راه آهن ها، پل ها، تونل ها، مجاری فرعی و کارهایی مربوط به تدارکات و خدمات نظیر ارتباطات، زهکشی ها، راه های فاضلابی، تاسیسات آبی و انرژی.
ج: نصب وتخریب ساختمان ها و سازه های پیش ساخته و همچنین ساخت قطعات پیش ساخته در محل های ساخت.
د: ساخت و نصب تجهیزات نفتی و تاسیسات فرا ساحل در حالی که در روی خشکی ساخته می شوند.
از آنجا که فعا لیت های عمرانی بسیار متنوع و پیچیده اند، خطر فراوانی در اینگونه فعالیت ها مشاهده می شود. حال اگر این پروژه های عمرانی در شهر انجام شوند، پیچیدگی های بیشتری می یابند. شهروندان و مسائل اجتماعی و انتظارهای آنان و گروه های ذی نفوذ شهری که رسما یا غیر رسمی در مورد پروژه ها یا تبعات آن حساسند، از مواردی هستندکه پیچیدگی پروژه ها و تبعات حوادث ناشی از آن را در پی دارند. محدودیت فضا از نظر فیزیکی و محیطی که پروژه در آن اجرا می شود، بر پیچیدگی های اجرا و پیشگیری از حوادث و بر میزان خطر پذیری آن می افزاید. لذا آثار و تبعات عدم رعایت ایمنی و پیشامد حوادث برای گروه های ذینفع بسیار پرهزینه است و گاهی غیر قابل جبران خواهد بود.
اداره کل ایمنی و بهداشت حرفه ای آمریکا (OSHA) میزان مرگ ومیر در بخش ساخت را از سال 1985 تا 1989 در یک دوره 5 ساله که شامل 3496 حادثه بوده است را مورد برسی قرار داده است و نتایج آن را بشرح زیر انتشار داده است:
شما می توانید جهت مطالعه انواع قوانین و نکات و اصول ایمنی به مجله ایمنی وب سایت دلفان ایمنی مراجعه نماید. همچنین می توانید جهت تهیه و خرید انواع لوازم ایمنی از جمله: کفش ایمنی و لباس کار و کلاه ایمنی و عینک ایمنی و ... به فروشگاه اینترنتی وب سایت دلفان ایمنی delfansafety.com مراجعه نماید.